ترومبوز ورید عمقی
ترومبوز ورید عمقی (DVT) یک بیماری جدی است و زمانی رخ می‌دهد که لخته خون در یک سیاهرگ عمیق، معمولاً در ساق پا، تشکیل شود. البته ممکن است در جاهای دیگر مثل ران پا، ساعد دست، بازو و… هم رخ دهد. می‌تواند باعث درد، تورم و قرمزی در ناحیه آسیب دیده شود. اگر درمان نشود، ممکن است منجر به عوارض تهدید‌کننده زندگی شود، مانند آمبولی ریه (PTE)، که زمانی است که لخته می‌شکند و به ریه‌ها می‌رود و جریان خون را مسدود می‌کند.
چه چیزی باعث DVT می‌شود؟
DVT می‌تواند ناشی از هر چیزی که مانع جریان طبیعی خون در سیاهرگ‌ها یا اختلال در سیستم انعقادی باشد:
• بی‌حرکتی طولانی مدت، مانند بیماران همیشه در بستر، پرواز‌های طولانی، یا نشستن طولانی مدت
• برخی دارو‌ها، مانند قرص‌های ضد بارداری، هورمون‌درمانی، یا برخی دارو‌های سرطان
• برخی شرایط پزشکی، مانند سرطان، نارسایی قلبی، یا اختلالات خونی ارثی
• سن، خطر DVT با افزایش سن افزایش می‌یابد
• عوامل سبک زندگی، مانند سیگار کشیدن، چاقی، یا بارداری
علائم DVT چیست؟
بسیاری از افراد مبتلا به DVT ممکن است علائمی نداشته باشند یا ممکن است علائم خفیفی داشته باشند که به راحتی نادیده گرفته می‌شوند. با این حال، برخی از علائم و نشانه‌های رایج DVT عبارتند از:
• تورم در پاها، مچ، ساق، ران پا یا تورم در ساعد و بازوها معمولاً در یک طرف
• درد گرفتگی در ساق پا که ممکن است به ران پا سرایت کند.
• گرمی، قرمزی یا تغییر رنگ پوست در ناحیه آسیب دیده
• احساس سنگینی یا سفتی در ساق پا
در صورت بروز PTE یا امبولی ریوی، تنگی نفس، درد قفسه سینه که با نفس کشیدن بدتر می‌شود، افزایش ضربان قلب، تب خفیف، افت فشار خون ممکن است رخ دهد.
اگر هر یک از این علائم را دارید، باید در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید، زیرا DVT را می‌توان با معاینه فیزیکی و برخی آزمایش‌ها مانند سونوگرافی داپلر، آزمایش خون یا ونوگرافی تشخیص داد.
DVT چگونه درمان می‌شود؟
اهداف اصلی درمان DVT جلوگیری از بزرگتر شدن یا عود لخته، پیشگیری از انتشار لخته به ریه‌ها و کاهش خطر عوارض است. رایج‌ترین درمان‌های DVT عبارتند از:
• دارو‌های ضد انعقاد یا رقیق‌کننده‌های خون که از لخته شدن خون جلوگیری می‌کنند. بسته به نوع و شدت لخته، می‌توان آن‌ها را به صورت تزریقی، قرص یا انفوزیون تجویز کرد. ممکن است لازم باشد این دارو‌ها را برای چند ماه یا بیشتر مصرف کنید و برای نظارت بر میزان مصرف و خطر خونریزی باید به طور منظم آزمایش خون انجام دهید.
• ترومبولیتیک‌ها که لخته را حل می‌کنند. این‌ها معمولاً برای موارد شدید امبولی ریوی (PTE) در نظر گرفته می‌شوند، زیرا می‌توانند باعث خونریزی جدی شوند. آن‌ها به صورت تزریق یا انفوزیون در یک محیط بیمارستانی داده می‌شوند.
• جوراب‌های مخصوص یا جوراب‌های الاستیک که به پاها فشار وارد می‌کند و جریان خون را بهبود می‌بخشد. این‌ها می‌توانند به کاهش تورم، درد و همچنین خطر ابتلا به سندرم پس از ترومبوز کمک کنند که یک عارضه طولانی مدت DVT است که باعث درد مزمن پا، تورم و زخم می‌شود.
• فیلترها یا وسایلی که در ورید اجوف تحتانی قرار می‌گیرند (IVC Filter) تا لخته‌هایی را که ممکن است کنده شده و به ریه‌ها برود را در مسیر بگیرند. این فیلترها معمولاً برای افرادی استفاده می‌شود که نمی‌توانند دارو‌های ضد انعقاد مصرف کنند یا علیرغم درمان، DVT یا PTE راجعه دارند.
• جراحی از بین بردن لخته به ندرت و تنها در مواردی انجام می‌شود که سایر درمان‌ها ناموفق بوده یا مناسب نباشند.
چگونه می‌توان از DVT جلوگیری کرد؟
بهترین راه برای پیشگیری از DVT اجتناب از عواملی است که خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهند، مانند:
• فعال بمانید و به طور منظم ورزش کنید، به خصوص اگر سبک زندگی کم‌تحرک یا سفر طولانی در پیش دارید.
• مایعات فراوان بنوشید، زیرا کم آبی می‌تواند خون را غلیظ کرده و احتمال لخته شدن آن را افزایش دهد.
• سیگار را ترک کنید، زیرا به رگ‌های خونی آسیب می‌رساند و خطر لخته شدن را افزایش می‌دهد.
• اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، وزن خود را کاهش دهید، زیرا اضافه وزن به رگ‌ها فشار می‌آورد و جریان خون را کاهش می‌دهد.
• در مورد دارو‌ها و شرایط پزشکی خود با پزشک خود صحبت کنید و از توصیه‌های او در مورد نحوه مدیریت ایمن و مؤثر آن‌ها پیروی کنید.
DVT یک بیماری جدی است که در صورت عدم درمان به موقع و مناسب می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. با این حال، با آگاهی، پیشگیری و درمان، می‌توانید خطر ابتلا به DVT و عوارض آن را کاهش دهید.
