تعیین شدت سیروز با معیارهای CHILD و MELD
معیارهای Child-Pugh (یا Child-Turcotte-Pugh – CTP) یک سیستم نمره‌دهی برای ارزیابی شدت سیروز کبدی و پیش‌بینی میزان بقای بیمار است. این معیارها بر اساس ۵ پارامتر بالینی و آزمایشگاهی تعیین می‌شوند و بیماران را به سه کلاس A, B, C تقسیم می‌کنند.
پارامترهای مورد ارزیابی در Child-Pugh
| پارامتر | نمره ۱ | نمره ۲ | نمره ۳ |
|---|---|---|---|
| آلبومین سرم (g/dL) | ≥ ۳.۵ | ۲.۸ – ۳.۵ | < ۲.۸ |
| بیلی‌روبین توتال (mg/dL) | < ۲ | ۲ – ۳ | > ۳ |
| INR (زمان پروترومبین) | < ۱.۷ | ۱.۷ – ۲.۳ | > ۲.۳ |
| آسیت | بدون آسیت | آسیت خفیف یا کنترل‌شده | آسیت شدید (مقاوم به درمان) |
| انسفالوپاتی کبدی | بدون انسفالوپاتی | انسفالوپاتی خفیف (درجه ۱-۲) | انسفالوپاتی شدید (درجه ۳-۴) |
محاسبه نمره و کلاس‌بندی Child-Pugh
- جمع نمرات ۵ پارامتر محاسبه می‌شود.
- کلاس A: نمره ۵-۶ (سیروز جبران‌شده، پیش‌آگهی بهتر)
- کلاس B: نمره ۷-۹ (سیروز نسبتاً پیشرفته)
- کلاس C: نمره ۱۰-۱۵ (سیروز پیشرفته، پیش‌آگهی ضعیف)
پیش‌آگهی بر اساس کلاس Child-Pugh
| کلاس | نمره | One year survival | Two year survival |
|---|---|---|---|
| A | ۵-۶ | ~۱۰۰% | ~۸۵% |
| B | ۷-۹ | ~۸۰% | ~۶۰% |
| C | ۱۰-۱۵ | ~۴۵% | ~۳۵% |
کاربردهای Child-Pugh
- تعیین شدت سیروز
- پیش‌بینی بقای بیمار
- کمک به تصمیم‌گیری برای پیوند کبد
- ارزیابی خطر جراحی در بیماران سیروتیک
امروزه از مدل MELD (Model for End-Stage Liver Disease) نیز برای ارزیابی نیاز به پیوند کبد استفاده می‌شود که بر اساس کراتینین، INR و بیلی‌روبین محاسبه می‌شود
سیستم نمره‌دهی MELD (Model for End-Stage Liver Disease) یک روش استاندارد برای ارزیابی شدت نارسایی کبد و اولویت‌بندی بیماران برای پیوند کبد است. این مدل بر اساس سه پارامتر آزمایشگاهی محاسبه می‌شود و نمره‌ای بین ۶ تا ۴۰ تولید می‌کند (هرچه نمره بالاتر باشد، خطر مرگ بیشتر است).
پارامترهای مورد استفاده در محاسبه MELD
۱. بیلی‌روبین توتال سرم (mg/dL)
۲. INR (International Normalized Ratio)
۳. کراتینین سرم (mg/dL)
نحوه محاسبه نمره MELD:
فرمول اصلی (برای بیماران بالای ۱۲ سال):
- مقادیر کمتر از ۱ در فرمول به عنوان ۱ در نظر گرفته می‌شوند.
- اگر بیمار در ۷ روز گذشته حداقل ۲ جلسه دیالیز داشته باشد، کراتینین به صورت خودکار ۴ mg/dL در نظر گرفته می‌شود.
تفسیر نمره MELD
| نمره MELD | پیش‌آگهی و اقدامات |
|---|---|
| < ۱۰ | خطر کم، معمولاً نیازی به پیوند فوری ندارد. |
| ۱۰-۱۹ | خطر متوسط، نیاز به نظارت دقیق و احتمال پیوند در آینده. |
| ۲۰-۲۹ | خطر بالا، اولویت برای پیوند کبد. |
| ≥ ۳۰ | خطر بسیار بالا، نیاز فوری به پیوند. |
MELD-Na (نسخه اصلاح‌شده)
در برخی مراکز از MELD-Na استفاده می‌شود که سدیم سرم را نیز اضافه می‌کند (به‌ویژه برای بیماران با نمره MELD پایین ولی وضعیت بالینی بد):
- محدوده سدیم: ۱۲۵-۱۳۷ mEq/L (مقادیر کمتر از ۱۲۵ به عنوان ۱۲۵ در نظر گرفته می‌شوند).
